011 Con los croatas de Sud América (1929-1931) - Dr. Vjekoslav Vrančić

Después de eso, en el memorando se exponen las razones por las cuales se pide la mediación de la Liga de las Naciones en la resolución del conflicto croata-serbio.

En forma resumida, estas son las razones:

- Los croatas y serbios, son dos pueblos completamente diferentes, sus culturas y civilizaciones son opuestas;

- La posición geopolítica de Serbia y de Croacia tiene direcciones opuestas;

- No eran representantes legítimos del pueblo croata aquellos que han dado su consentimiento a la creación del Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos;

- La experiencia de 12 años demostró la imposibilidad de solucionar la cuestión serbo-croata en el mismo país;

- El Estado, gobernado desde Belgrado, en estos 12 años perpetró innumerables asesinatos, torturas y saqueo sistemático de sus ciudadanos, vulnerando los principios en los que descansan los países civilizados, perdiendo así el derecho a la supervivencia;

- El gobierno de Belgrado conscientemente no cumplió con sus obligaciones, que fueron la base para el reconocimiento del Estado de Serbios, Croatas y Eslovenos;

- Al proclamar la dictadura, el rey Alejandro pisoteó la promesa que hizo como regente;

- La nación croata, tanto sobre la base del milenario derecho estatal, como sobre la base de los principios internacionalmente reconocidos de libre determinación, tiene derecho a obtener su independencia nacional;

- La controversia serbo-croata tiene lugar en una de las zonas políticamente más sensibles de Europa, en la que ya una vez estalló una importante conflagración mundial, y

- Ya que el primer deber de la Liga de las Naciones es velar por la preservación de la paz mundial, los firmantes del memorando, en nombre de los miles de croatas que viven temporariamente en Alemania, y por lo tanto fuera del alcance de la violencia de Belgrado, piden a la Liga de las Naciones una misma cosa, lo que el pueblo croata pidió en varias oportunidades de forma abierta y pública:

"Que se convoque a una reunión de los representantes legales de Croacia y Serbia, donde bajo la supervisión de la Sociedad de Naciones decidirán:

a) que las fuerzas militares serbias deben abandonar el territorio croata y retirarse al río Drina;

b) que Serbia debe compensar los daños causados a la propiedad de los croatas durante los últimos 12 años de gobierno para encontrar una solución adecuada a la cuestión serbo-croata, cada vez más peligrosa para la paz mundial."

El asesinato del Profesor Milan Šufflay, en febrero de 1931, causó repulsión y consternación en la opinión pública internacional y en la comunidad científica, que seguía la labor del famoso científico asesinado, especializado en temas albaneses. Este crimen también atrajo la atención mundial respecto de la posición del pueblo croata en Yugoslavia hasta tal punto que el profesor Albert Einstein y el escritor Heinrich Mann, en la primera quincena de mayo de 1931, se sintieron obligados a presentar una petición dirigida a la Liga Internacional de Derechos Humanos buscando la protección del pueblo croata.

En el número de junio de 1931 "CROACIA" publicó el texto de la presentación en alemán y en español[1]:

"Muy apreciados amigos!

"No podemos dejar de llamar la atención de la Liga Internacional de Derechos Humanos sobre los hechos que llevaron al asesinato de estudioso croata Dr. Milan Šufflay, el 18 de febrero de este año.

"Mientras el erudito se dirigía a su casa en Zagreb, ese día fue atacado por detrás en la calle y, de acuerdo con un informe del que disponemos, golpeado con una barra de hierro. Murió al día siguiente como resultado de estas lesiones y el 22 de febrero fue enterrado en el cementerio Mirogoj".

"El profesor Milan Šufflay era conocido por su gran número de trabajos y obras científicas. A los periódicos de Zagreb, sin embargo, no se les permitió publicar nada sobre las actividades del estudioso, hasta los avisos fúnebres fueron confiscados y los telegramas de condolencias fueron retenidos. El momento del entierro no debía publicarse, y se prohibió el izamiento de la bandera en señal de luto en el edificio de la Universidad. El gobierno fue tan lejos como para hacer que unos jóvenes escolares, que participaron en el funeral, fueran expulsados de Zagreb, y las coronas de flores decoradas con los colores nacionales croatas fueron retiradas de la tumba.

"El nombre del asesino (Nikola Jukić)[2] era conocido. Además, se conocía la organización a la que pertenecía el asesino (Joven Yugoslavia). Se sabía que el acuerdo sobre el asesinato tuvo lugar en la noche del 11 el 12 de febrero, en el departamento del comandante, el general Belimarković. Entre los participantes se encontraban los miembros de la organización "Joven Yugoslavia" Brkić, Godler, Martec y el asesino Jukić. La policía de Zagreb anunció oficialmente el 19 de febrero que el agresor era desconocido.

"El asesinato del Profesor Šufflay fue precedido por los siguientes eventos:

"1) Durante la visita de enero del rey serbio a Zagreb, algunos notables croatas -el líder croata Dr. Vladimir Maček, el Dr. Ante Trumbić, el Dr. Mile Budak, el Profesor universitario Dr. Filip Lukas, el Dr. David Karlović, el Dr. Milan Šufflay -recibieron cartas de amenaza firmadas "Por el Rey y la Patria", donde los hacía responsables con su propia cabeza y la vida de sus familias, si el rey durante su estadía en Zagreb se encontraba con cualquier protesta o manifestación.

2) El rey en un discurso público se dirigió a esta organización terrorista llamada "Joven Yugoslavia", en la estación central de Zagreb, donde se refirió a la eliminación de los diputados croatas elegidos por el pueblo. Con las palabras: "Aparté a los intermediarios", dio personalmente apoyo o instrucciones de pasar de la remoción formal del Parlamento a la eliminación física definitiva. Un ejemplo de esto es el 20 de junio 1928, el día en que fueron asesinados los líderes croatas en el Parlamento de Belgrado.

3) Después de eso siguieron los comentarios públicos sobre el asesinato del líder político y espiritual de la nación croata también en los periódicos del régimen. Así el periódico del régimen "Nuestra Esperanza" de Susak, publicó el 18 de febrero: "Explotarán los cráneos..." La misma tarde fue abatido en Zagreb el Profesor Šufflay. Otro ejemplo de estos incentivos públicos respecto de los asesinatos fue publicado el 28 de febrero en el "Zastava" - Bandera de Split, y uno más se encuentra en el "Jugoslaven" de Maribor.

(4) Varios miembros de la sociedad "Joven Yugoslavia", que iban a llevar a cabo asesinatos de croatas en el extranjero, el 12 de marzo cuando preparaban un asesinato, fueron detenidos por la Policía de Viena y entregados a las autoridades judiciales locales.[3]

"La delegación de la Representación Nacional Croata presentó una petición el 25 de enero 1930 a la Sociedad de Naciones en Ginebra, que al mismo tiempo fue dirigida a las organizaciones gubernamentales de todos los Estados cultos, en la cual se llamaba la atención sobre la situación en Croacia, y se presentó ante toda la humanidad una acusación al régimen absolutista del rey serbio y contra las terribles atrocidades que se cometían contra el pueblo croata. Como lo confirman los hechos, la crueldad aumentó después de la publicación de dicha petición".

"No se debe permitir que el uso sin escrúpulos del asesinato sirva como una herramienta para la consecución de objetivos políticos.

"No se debe permitir que los asesinos sean elevados a santos populares.

"Creemos que la tarea natural de la Liga Internacional de Derechos Humanos, es que se dirija a todos aquellos que respetan la libertad y los derechos humanos del pueblo, que proteste de la forma más decidida contra el reinado de terror bajo el cual se encuentra también Croacia. Todos los países, Francia, Alemania, Polonia, Austria, donde hay ramas de la Liga Internacional de Derechos Humanos, tienen la obligación de proteger a una nación pequeña, pacífica y civilizada.

"Esperamos su decisión saludando atentamente».

«A. Einstein — Heinrich Mann» (firmado de puño y letra)

Poco después las organizaciones del "Hrvatski Domobran" (La Defensa del Hogar Croata) de Brasil (15 mayo), de Uruguay (25 mayo) y de Argentina (25 mayo 1931) enviaron telegramas de agradecimiento al Prof. Einstein por el paso decisivo en la defensa de los derechos del pueblo croata[4].

Por la protesta de la rama alemana de la organización, la Liga Internacional de Derechos Humanos en París, aprobó la siguiente Resolución[5].

"Teniendo en cuenta la protesta de los señores Einstein y Mann luego de que se les informara respecto de las circunstancias en las que fue asesinado el Profesor Šufflay, la Liga Internacional de los Derechos Humanos protesta fuertemente contra este delito, condena al régimen que no supo evitarlo ni castigar a los delincuentes, y que se mantiene en el gobierno exclusivamente por el terror que impone, por lo que espera medidas y apoyo de los demócratas de todos los países, para poner fin al despotismo y garantizar el respeto de los derechos humanos".

---

[1] Volumen VII. p. 11-14. Los firmantes de la petición enviada a la Liga Internacional de Derechos Humanos, 125, Avenue de Wagram, París, en nombre de la Sección alemana de la misma organización.

[2] Los nombres y cargos de la organización en el original.

[3] En el punto. 4. de la presentación se refiere a los miembros de la sociedad "Joven Yugoslavia", y al mismo tiempo a los agentes de policía Stjepan Tomljenović, Branko Zwerger y Ljubomir Belošević, que, inmediatamente después del asesinato de Šufflay, fueron enviados al extranjero con el fin de llevar a cabo asesinatos de líderes de la emigración política croata. Las órdenes para esta tarea fueron dadas por el comandante de Zagreb, general Belimarković, y el director de la policía de Zagreb, Dr. Janko Bedeković, quien les suministró pasaportes con nombres verdaderos y falsos. La policía vienesa los arrestó delante del departamento de Gustav Perčec, Secretario General del partido HSP (Hrvatska Stranka Prava – Partido Croata del Derecho), armados con puñales y pistolas. Tenían una foto de Perčec para reconocerlo. Después de interrogarlos y de investigarlos, la policía vienesa los envió, a fines de mayo de 1931, a las áreas judiciales austríacas para su procesamiento. ("Croacia", Vol. VI, pp. 15-16).

[4] Volumen VII, p. 14-15.

[5] Ibid. pág. 15.

Dr. Vjekoslav Vrančić – Defendimos al Estado

Traducción realizada por el magister José María –Joza– Vrljičak

Copyright © All Rigths Reserved - Todos los derechos reservados - Sva prava pridržana

El magister José María –Joza– Vrljičak es el director de la revista Studia Croatica desde 1994.

011 S Hrvatima u Južnoj Americi (1929-1931) - Dr. Vjekoslav Vrančić

Nakon toga se u memorandumu iznose razlozi, radi kojih se traži posredovanje Lige Naroda u rješavanju hrvatsko-srbskog spora.

U sažetom obliku ta su obrazloženja:

—         Hrvati i Srbi su dva podpuno različita naroda, njihove kulture i civilizacije su oprečne;

—         Geopolitički položaj Hrvatske i Srbije ima suprotne smjernice;

—         Nisu bili zakoniti predstavnici hrvatskog naroda oni, koji su dali pristanak stvaranju države Srba, Hrvata i Slovenaca;

—         Dvanaestgodišnje izkustvo potvrdilo je nemogućnost rješenja srbsko-hrvatskog pitanja unutar iste države;

—         Država, vladana iz Beograda, izvršila je u 12 godina svoga obstanka bezbroj umorstava, mučenja i sustavne pljačke svojih državljana, ogriešivši se o načela, na kojima počiva civilizirana država, time je izgubila pravo na obstanak

—         Beogradska vlada sviestno nije izpunila obveze, koje su bile osnova za priznanje države Srba, Hrvata i Slovenaca;

—         Proglašenjem diktature, kralj Aleksandar pogazio je obećanje, koje je dao kao regent;

—         Hrvatski narod, kako na osnovu svoga tisućgodišnjeg državnog prava, tako i na temelju međunarodno priznatog nacela samoodređenja, ima pravo na ostvarenje svoje državne nezavisnosti;

—         Srbsko-hrvatski spor odvija se na jednom od politički najosjetljivijih područja Europe, s kojega je već jedan put buknuo veliki svjetski požar i

—         Buduči da je prvenstveni zadatak Lige Naroda bdjeti nad očuvanjem svjetskog mira, podpisnici memoranduma, u ime tisuća Hrvata, koji časovito žive u Njemačkoj, i prema tome izvan dohvata beogradskog nasilja, mole Ligu Naroda za isto ono, što je hrvatski narod već u nekoliko prilika otvoreno i javno tražio:

«Da sazove sastanak zakonitih predstavnika Hrvatska i Srbija, na kojem će oni pod nadzorom Lige Naroda odlučiti:

a)         da srbske vojne snage moraju napustiti hrvatsko područje i povuči se na obalu Drina;

b)         da Srbija mora nadoknaditi štetu nanesenu imovini hrvatskog naroda kroz proteklih 12 godina vladanja, kako bi na taj način srbsko-hrvatsko pitanje, svaki čas sve opasnije za svjetski mir, našlo odgovarajuće rješenje».

Umorstvo prof. Milana Šufflaya u veljači 1931. izazvalo je gnušanje svjetskoj javnosti, a zaprepaštenje u znanstvenim krugovima, koji su pratili znanstveni rad umorenog filozofa i poznatog albanologa. Taj zločin svratio je pozornost svjetske javnosti i na položaj hrvatskog naroda u Jugoslaviji u tolikoj mjeri, da su se prof. Albert Einstein i književnik Heinrich Mann, u prvoj polovici svibnja 1931., našli ponukanim, da predstavkom upravljenom Međunarodnoj ligi za ljudska prava traže zaštitu hrvatskog naroda.

U svezku za lipanj 1931. «CROACIA» je doniela njemački i španjolski tekst predstavke, čiji prievod na hrvatskom jeziku glasi: [1]

«Mnogo poštovani prijatelji!

«Ne možemo propustiti, da ne skrenemo pažnju Međunarodne Lige ljudskih prava na događaje, koji su doveli do umorstva hrvatskog učenjaka dr. Milana Šufflaya, dne 18. veljače t.g.

«Kad je učenjak spomenutog dana išao k svojoj kući, bio je u Zagrebu s leđa napadnut na ulici i, prema izvještaju kojim razpolažemo, dotučen željeznom motkom. Sliedećeg dana podlegao je tim težkim ozljedama i dne 22. veljače bio na Mirogoju sahranjen».

«Profesor Milan Sufflay bio je poznat po velikom broju znanstvenih djela i radova. Zagrebačke novine nisu, međutim, smjele ništa objaviti o djelatnosti učenjaka, pa su i same osmrtnice bile zaplienjene, a brzojavi s izrazima sućuti nisu bili dostavljani. Vrieme održanja pogreba nije smjelo biti objavljeno, a podizanje zastave u znak žalosti na zgradi Sveučilišta bilo je zabranjeno. Vlasti su išle tako daleko, da su školsku mladež, koja je sudjelovala na sprovodu, protjerali iz Zagreba, a vienci ukrašeni hrvatskim narodnim bojama bili su s groba odstranjeni.

«Ime ubojice (Nikola Jukić)[2] bilo je poznato. Osim toga, bila je poznata organizacija, kojoj je ubojica pripadao (Mlada Jugoslavija). Bilo je poznato, da je dogovor o umorstvu bio održan u noći od 11. na 12. veljače u stanu zapovjednika mjesta, generala Belimarkovića. Na njemu su sudjelovali članovi organizacije 'Mlada Jugoslavija' Brkić, Godler, Martec i ubojica Jukić. Zagrebačko Redarstvo objavilo je službeno dne 19. veljače, da je počinitelj nepoznat.

«Umorstvu profesora Šufflaya predhodili su sliedeći događaji:

«1.) Prilikom siečanjskog posjeta srbskog kralja Zagrebu primilo je nekoliko hrvatskih uglednika — vođa Hrvata dr. Vladimir Maček, dr. Ante Trumbić, dr. Mile Budak, sveučilištni profesor dr. Filip Lukas, dr. David Karlović, dr. Milan Šufflay — prieteča pisma, s podpisom 'Za kralja i otačbinu', u kojima ih se čini odgovornim vlastitom glavom i životom njihovih obitelji, ako prilikom boravka kralja u Zagrebu dođe do ikakvih prosvjeda ili demonstracija.

«2.) Ovoj terorističkoj organizaciji, koja se naziva 'Mlada Jugoslavija', održao je kralj Aleksandar u Zagrebu javni govor, u kojem se osvrnuo na uklanjanje hrvatskih zastupnika biranih od naroda. Riečima: 'Odstranio sam posrednike', dao je on osobno podticaj ili nalog, da se od formalnog uklanjanja iz Parlamenta prieđe na fizičko, tj. konačno odstranjenje. Kao primjer za to može poslužiti 20. lipnja 1928., dan, na koji su hrvatski vođe bili poubijani u beogradskom Parlamentu.

«3.) Nakon toga sliedili su javni podticaji na umorstvo političkih i duhovnih vođa hrvatske nacije i u režimskom tisku. Tako je režimski list «Naša Nada» na Sušaku pisao dne 18. veljače: 'Pucati će lubanje...' Iste večeri dotučen je u Zagrebu profesor Šufflay. Drugi primjer javnog podticaja na umorstvo objavljen je dne 28. veljače u 'Zastavi' u Splitu, a još jedan takav u «Jugoslavenu» u Mariboru.

«4.) Nekoliko članova družtva 'Mlada Jugoslavija', koji su trebali izvršiti umorstva Hrvata u inozemstvu, bili su, dne 12. ožujka, prilikom pripremanja umorstva, uhičeni od bečkog redarstva i predani tamošnjim sudskim oblastima[3].

«lzaslanstvo Hrvatskog narodnog predstavničtva predalo je dne 25. siečnja 1930. Ligi Naroda u Zenevi predstavku, koja je istovremeno upučena vladama organizacijama svih kulturnih država, a u kojoj se upozorilo na prilike u Hrvatskoj, te pred cielim čovječanstvom podignuta obtužba protiv absolutističkog režima srbskog kralja i protiv strahovitih zlodjela, koja se vrše nad hrvatskim narodom. Kako činjenice potvrđuju, okrutnost se povećala nakon objave spomenute predstavke».

«Ne smije se dopustiti, da bezskrupulozna upotreba umorstava služi kao sredstvo za postignuće političkog cilja.

«Ne smije se dopustiti, da ubojice bivaju uzvišeni za narodne svetce.

«Smatramo prirodnim zadatkom Međunarodne Lige ljudskih prava, da se obrati na sve one, koji poštivaju slobodu i ljudska prava naroda, da najodlučnije prosvjeduju protiv strahovlade, pod kojom se i Hrvatska nalazi. Sve zemlje, Francuzka, Njemačka, Poljska, Austrija, gdje postoje ogranci Međunarodne Lige ljudskih prava, dužne su uzeti u zaštitu jedan mali, miroljubivi i civilizirani narod.

«Očekujemo Vašu odluku, uz pozdrav».

«A. Einstein — Heinrich Mann» (v.r.)

Neposredno nakon toga poslale su organizacije «Hrvatskog Domobrana» iz Brazila (15. V.), Uruguaya (25. V.) i Argentine (25. V. 1931.) brzojavne zahvalnice prof. Einsteinu na njegovu odlučnom koraku u obranu prava hrvatskoga naroda[4].

Na prosvjed njemačkog ogranka organizacije, Liga u Parizu doniela je Rezoluciju sliedećeg sadržaja:[5]

«Uzevši do znanja prosvjed gospode Einsteina i Manna i nakon što se obaviestila o okolnostima, pod kojima je umoren prof. Šufflay, Međunarodna Liga za ljudska prava prosvjeduje najoštrije protiv toga zločina, osuđuje režim, koji ga nije znao spriečiti ni zločince kazniti, i na vlasti se održava izključivo strahovladom, te očekuje korake i podporu demokrata svih zemalja, eda bi se stalo na kraj toj despociji i osiguralo poštivanje ljudskih prava».

---

[1] Svezak VII. str. 11-14. Podpisnici su predstavku uputili Međunarodnoj Ligi za ljudska prava, 125, Avenue de Wagram, Paris, u ime njemačke Sekcije iste organizacije.

[2] Imena i nazivi organizacije u originalu.

[3] U toč. 4. predstavke misli se na članove družtva «Mlada Jugoslavija» i istovremeno redarstvene agente Stjepana Tomljenovića, Branka Zwergera i Ljubomira Beloševića, koji su, odmah nakon atentata na Šufflaya, upućeni u inozemstvo s nalogom, da izvrše atentate na prvake hrvatske političke emigracije. Nalog za taj zadatak podielili su im zapovjednik grada Zagreba, general Belimarković, i ravnatelj zagrebačkog redarstva, dr. Janko Bedeković, koji ih je snabdjeo putnicama na prava i kriva imena.

Bečko redarstvo uhitilo ih je pred stanom Gustava Perčeca, glavnog tajnika HSP, naoružane bodežima i samokresima. Radi prepoznavanja imali su sliku Perčeca.

Nakon preslušanja i iztrage, bečko redarstvo predalo ih je koncem svibnja 1931. austrijskim sudskim oblastima na postupak. («Croacia», sv. VI. str. 15-16.).

[4] Svezak VII, Str. 14-15.

[5] Isto, str. 15.

 Dr. Vjekoslav Vrančić - Branili smo Državu 

Copyright © All Rigths Reserved - Todos los derechos reservados - Sva prava pridržana

El magister José María –Joza– Vrljičak es el director de la revista Studia Croatica desde 1994.

Svečana Sinjska alku u Vukovaru

SVEČANA SINJSKA. ALKA U VUKOVARU
6. svibnja 2017. godine u 16.30 sati

Dragi Hrvati izvan Republike Hrvatske,

Grad Vukovar i Viteško alkarsko društvo Sinj organiziraju Svečanu Sinjsku alku u Vukovaru, povijesni i jedinstven događaj koji će se po 4. put u 302 godine duge tradicije trčanja Sinjske alke održati izvan grada Sinja i to po prvi puta voljom naroda, a na inicijativu Viteškog alkarskog društva i Grada Vukovara. Ovaj veličanstveni događaj iznjedrilo je dugogodišnje prijateljstvo hrvatskih branitelja grada Vukovara, Viteškog alkarskog društva i stanovnika grada Sinja te Cetinske začeto u slavnim danima Domovinskog rata.

Kako Svečana Sinjska alka u gradu Vukovaru predstavlja i simbolizira zajedništvo hrvatskoga naroda, iznimna nam je čast pozvati Vas da kao vrijedan i neizostavan dio hrvatskog biča svojom nazočnošću uveličate hrvatsko zajedništvo. Srdačno Vas pozdravljamo i radujemo se Vašem dolasku!

Državni tajnik
Sredisnjeg državnog ureda za Hrvate izvan RH
Zvonko Milas

Gradonaćelnik Grada Vukovara

Ivan Penava, prof

071 Vukovar Museum - Documental collection

071 Vukovar Museum - Documents collection
Vukovar: Gradski Muzej - Museo Municipal - Municipal Museum
Zbirka dokumenata - Colección de documentos - Documental collection

Diploma kirurga Georga Philippa Hoffactora, prvoga diplomiranoga ranarnika u Vukovaru s diplomom Sveučilišta u Heidelbergu, 1757.
Diploma del cirujano Georg Philipp Hoffactor, primer cirujano diplomado en Vukovar graduado de la Universidad de Heidelberg, 1757.
Diploma of surgeon Georg Philipp Hoffactor, first graduated surgeon in Vukovar, graduated from the University of Heidelberg, 1757.

Arhiv Gradskog muzeja Vukovar

010 Con los croatas de Sud América (1929-1931) - Dr. Vjekoslav Vrančić

Capítulo 5. BOLETÍN «CROACIA»

Uno de los grandes amigos personales del Dr. Branko Jelić en Buenos Aires era el Ingeniero Ivan Marion Kolusi Šimanović. Kolusi se puso en contacto con Branko tan pronto como éste llegó a Montevideo. Lo recibió cuando desembarcó en el puerto de Buenos Aires, se hizo cargo de él durante el primer tiempo de su estadía en Argentina y lo defendió ante la policía. Junto con el Profesor Žuvanić, el Ing. Kolusi fue desde el principio hasta el final de la estadía de Branko en Argentina su compañero más cercano.

Empero, la cooperación con Branko no fue la única contribución de Kolusi en la lucha de la emigración croata de entonces por su nación. El mérito de Kolusi fue que, mediante la publicación de un excelente boletín editado en español, se ocupó de que la prensa de Argentina y Uruguay estuviera estrechamente informada sobre los acontecimientos en Croacia y la lucha de los croatas por la independencia nacional.

Ya en octubre de 1930, me dijo el Ing. Kolusi que había decidido editar un boletín mensual en español. Después del atentado en la Asamblea de Belgrado (20 de junio 1928), la prensa argentina registró regularmente los más importantes eventos políticos en el Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos-SHS. 

Así, entre otros, informó cuando, en un signo de secesión de la Asamblea Nacional de Belgrado, en Zagreb (1 de agosto 1928), se declaró la Representación Nacional Croata, que estaba formada por los diputados de todos los partidos croatas junto con representantes del Partido Democrático Independiente de Pribičević. 

La prensa argentina informó también sobre la muerte de Stjepan Radić (8 de agosto 1928), la proclamación de la dictadura (6 enero 1929) y sobre el cambio de nombre del Estado por el de Yugoslavia. Todas estas eran noticias cortas de las agencias, pero Kolusi consideraba que era necesario familiarizar más al público argentino con la cuestión croata.

Además de la primera emigración croata de posguerra, que se reunió alrededor del general Stjepan Sarkotić en Viena, apareció -después de la introducción de la dictadura- una nueva emigración política croata conformada por el Dr. Ante Pavelić, presidente del Partido Croata del Derecho y miembro de la Asamblea, Gustav Perčec, Secretario General y el Dr. Branimir Jelić, miembro de la junta y líder de la Juventud del mismo Partido. Por su parte, el Partido Campesino Croata estuvo representado por su Vicepresidente, el Ing. August Košutić, y el Secretario General, el Dr. Juraj Krnjević.

Estos representantes políticos realizaron peticiones y publicaron artículos, que también había que popularizar. Una razón más para editar un boletín.

Para el mismo, Kolusi eligió el nombre "CROACIA", agregando que es una revista del movimiento por la libertad y la independencia del pueblo croata[1].

El primer número del boletín "CROACIA" apareció a finales de diciembre de 1930, con 24 páginas, tamaño 19 x 13,5 cm, en papel de periódico, satinado, sin cubierta. En el encabezado de la primera página estaba, en el medio de la parte superior, el escudo de Croacia con rojo en el campo inicial. A la izquierda del escudo estaba impreso el lugar de publicación y el número de volumen: Buenos Aires, el número romano I, y a la derecha el mes y año: Diciembre, 1930.

En la última página estaba impreso un esquema del mapa político de la Europa de entonces, con las tierras croatas marcadas en negro, y con la aclaración de que era el país de los croatas desde hace 14 siglos. En la parte inferior de la página estaba el nombre del director y editor: Ing. Ivan Marion Kolusi-Šimanović.

En la primera página del primer número había una breve introducción sobre el propósito del boletín. Después del editorial, en la página 2, había una foto enmarcada de Stjepan Radić, debajo de la cual aparecía escrito en español el lema del líder croata asesinado: "Si Serbia declara una dictadura, a los croatas no le queda ninguna otra opción que la separación completa de Serbia y la declaración de su independencia estatal".

La publicación del Boletín era financiada por el mismo Kolusi. Él era el jefe de redacción y director, y su asistente, especialmente para las traducciones al español, era el profesor Ivan Žuvanić.

Kolusi publicó siete números del boletín "Croacia". El último número salió en junio de 1931, dos meses antes de mi salida desde Argentina a Europa[2].

En las 176 páginas de texto, sin contar los suplementos, que se anexaron a los números 2 a 7, Kolusi publicó un interesante material político cuyo valor es permanente. De los artículos de contenido histórico quiero mencionar: Síntesis de la historia croata y Visión general de la literatura croata.

De los artículos políticos menciono dos de ellos: "Los serbios y croatas, dos naciones política y étnicamente diferentes[3] y "El Dr. Milan Šufflay de Otruševec" del Dr. Branko Jelić.

Fueron numerosas las noticias y artículos de periódicos extranjeros que se publicaron con críticas a la dictadura real y la crisis estatal en Yugoslavia. Se ha citado en extenso a: "Manchester Guardian" (15/10/1930), "The Times" (X. 30), "Journal de Génève" (9/10/1930), "Neue Zürcher Zeitung" (15.10.1930) "Lidove Noviny" de Brno[4], "Review of Reviews" [5], "Populaire", un boletín de noticias del Partido Socialista Francés (11/10/1930),"Bruner Tagesbote", etc.

Es valioso transcribir algunas líneas de los dos artículos más destacados de la época, uno que se publicó en "The Chicago Daily News" (16/01/1931), y el segundo en "Slovak", de Bratislava (20/ 02/1931).

El primero de estos periódicos había traído un relato muy amplio de su corresponsal extraordinario y miembro del consejo editorial, John Gunther, sobre la situación en Yugoslavia. El artículo fue escrito a finales de diciembre de 1930 en Zagreb, después de una larga estadía de Gunther en el país, y Kolusi lo publicó en su totalidad en la cuarta edición de "Croacia".

De este artículo transcribo aquí la conclusión más importante a la que llegó Gunther, quien sostenía lo siguiente:

"Los croatas no tienen otro remedio que exigir lo que he oído en todas partes del territorio croata, y que es:

1.)        El establecimiento del Parlamento propio, es decir, una administración pública completamente independiente;

2.)        El derecho de que todos los impuestos e ingresos del Estado croata se puedan invertir exclusivamente en el territorio de Croacia;

3.)        Administración exclusiva (croata) de la policía, la justicia y la educación;

4)         La unión de todas las tierras croatas, incluyendo toda Dalmacia (que por la ley de la división administrativa de 03/10/1929 fue repartida entre las banovinas Primorska (litoral) y Zeta).

"Los Croatas – concluía Gunther- por su cultura y su historia milenaria, buscan sólo aquello que durante siglos tuvieron y disfrutaron. A los serbios eso les parece imposible y excesivo, y por lo tanto, en las actuales circunstancias, no es posible el acuerdo entre croatas y serbios".

"Slovak", órgano del Partido Popular Eslovaco, publicó una presentación del esfuerzo de la dictadura de Belgrado por suprimir el catolicismo en el país e imponer la ortodoxia serbia. Claramente impulsado por los artículos previamente mencionados de Seaton Watson, publicados en "Lidove Noviny", titulados "Una fuerte lucha entre los ortodoxos y los católicos en Yugoslavia", Slovak dice, entre otras cosas lo siguiente:

"El régimen serbio actual identifica sus metas con los intereses de la ortodoxia. El principio rector de este régimen es: "Un país, una etnia, una fe". En la mente del dictador, la única fe debe ser serbio-ortodoxa, porque según él, sólo tiene un punto de referencia nacional, mientras que la fe católica es "una creación extranjera y un signo de la esclavitud de los católicos".

Después de hablar de los siglos de contacto del pueblo croata con el Catolicismo, el periódico continuaba diciendo:

"A fin de promover la ortodoxia, el régimen de Belgrado utiliza diversos medios. Una tarea especial tiene en esto la escuela. El esquema del plan de estudios está diseñado para hablar sólo de la historia del pueblo serbio".

"El Manual de Historia Yugoslava, regulado por el Ministerio de Educación para todo el Estado, se ocupa en las primeras 180 páginas exclusivamente de la historia serbia, y en las últimas 5 páginas toca superficialmente eventos históricos de los croatas y eslovenos. Los imperialistas serbios tanto abusan del poder del gobierno, para falsificar la historia nacional, que dan a Yugoslavia un carácter completamente serbio. San Sava, el santo patrono de la Iglesia Serbia Ortodoxa, es celebrado en las escuelas donde concurren niños católicos debido a sus méritos por la ortodoxia".

En el boletín "CROACIA" Kolusi, en lengua española, publicó en forma completa tres memorandos de significado histórico. Uno de ellos es el mensaje del Dr. Juraj Krnjević al estadista francés Aristide Briand, entonces Ministro de Relaciones Exteriores; la otra es una presentación común de los diputados nacionales Dr. Ante Pavelić, Ing. August Košutić y Dr. Juraj Krnjević a la Sociedad de Naciones, y el tercero es la presentación del erudito alemán Albert Einstein y el escritor alemán Heinrich Mann a la Liga Internacional de Derechos Humanos[6].

Sobre el mensaje del Dr. Krnjević y su relación con el nacionalismo croata en Sudamérica de aquel tiempo, me explayaré por separado. A continuación les presentaré la razón y el propósito de la petición conjunta de los representantes nacionales croatas a la Sociedad de Naciones, y transcribiré la presentación de los notables alemanes en su totalidad en traducción al croata, con el fin de que puedan saber sobre ella también los jóvenes, quienes no tuvieron esa oportunidad hasta ahora.

La Petición conjunta a la Liga de las Naciones en Ginebra fue realizada por el Dr. Ante Pavelić, el Ing. August Košutić y el Dr. Juraj Krnjević en septiembre de 1930.

Se trataba de una comunicación, a la cual los tres representantes nacionales acompañaron numerosos memorandos, que habían escrito para la Sociedad de Naciones, organizaciones croatas de Francia, Bélgica, Alemania, y de América del Norte y del Sur para ser enviadas a la misma por intermedio de los mencionados representantes.

Kolusi publicó en el boletín "CROACIA" en forma completa el memorando que había llegado de Alemania, porque de entre todos era el que mostraba de forma más elocuente la difícil situación del pueblo croata.

En la introducción a la exposición se pedía a la Sociedad de Naciones que, como protector de la paz mundial y como mediador en conflictos internacionales, encontrara una solución adecuada a la cuestión croata para que, como consecuencia de su existencia, un día la humanidad no se viera sumida en una nueva desgracia. Luego se narraba la historia del pueblo croata y su difícil situación en el Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos, o Yugoslavia. 

Se subrayaba el uso de medios pacíficos de lucha por los representantes croatas nacionales y se los comparaba con la violencia serbia, que había alcanzado su punto máximo con los asesinatos en el Parlamento de Belgrado el 20 junio de 1928. Luego se presentaba la dictadura, los procesos políticos y la tortura de los prisioneros. Se presentaban también datos estadísticos, de acuerdo con los cuales en 18 meses de la dictadura murieron 76 personas en las cárceles de la policía. En 69 procedimientos ante el Tribunal de emergencia para la protección del Estado, realizados contra 322 acusados, dos fueron condenados a muerte, uno a prisión perpetua, y 319 a un total de 1201 años y 9 meses de prisión. Se mencionaba el saqueo económico de Croacia, así como la abolición de los derechos humanos básicos y de los derechos nacionales croatas.

Resumiendo lo dicho, el memorando deja en claro: que las tierras croatas habían sido unidas en 1918, por la fuerza y contra la voluntad del pueblo croata, al Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos; que los croatas, a pesar de ello, siguieron defendiendo sus derechos por medios legales; que en esta lucha por medios legales, Belgrado respondió con el asesinato de los representantes nacionales croatas, asesinando al propio líder de los croatas; que después de que los diputados croatas continuaron defendiendo sus derechos por medios pacíficos, siendo esa la manera de luchar contra el rey de Serbia, Alejandro respondió con la dictadura y la inquisición, desconocida en la historia de las naciones civilizadas.

"¿Qué medios de lucha les quedan ahora a los croatas, no sólo para defender sus derechos, sino también su propia vida?" – Se pregunta en el memorando.

"Esa pregunta es más que razonable -continúa el memorando- teniendo en cuenta los hechos que tan fuertemente desafiaron la fe del pueblo croata (en el Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos):

"En el tratado de paz de Saint Germain del 10/09/1919, registrado en la Sociedad de Naciones el 21 de noviembre de 1919, bajo el número 39 se destaca que las grandes potencias reconocen al Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos debido a que el Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos declara espontáneamente su voluntad de garantizar a la población que vive su territorio, sin importar la raza, la lengua ni la confesión religiosa, una seguridad absoluta; y que va a seguir siendo gobernada de acuerdo con los principios de la libertad y la justicia".

"El 1 de diciembre de 1918, el rey actual, entonces regente serbio, Alejandro, dijo solemnemente: ... voy a ser el rey de los ciudadanos libres del Estado de los Serbios, Croatas y Eslovenos; permaneceré siempre fiel a los grandes principios constitucionales y parlamentarios y a los principios democráticos amplios, basados en el derecho general a votar".

"Hoy en día, en Yugoslavia no se gobierna conforme a los principios de libertad y justicia -continúa el memorando- ni tampoco se ha mostrado fidelidad a los principios constitucionales, parlamentarios y democráticos."

---

[1] El subtítulo completo en español es: "Boletín Informativo sobre el Movimiento Nacionalista en pro de la Libertad e Independencia del Pueblo Croata".

[2] Después de eso, el "Hrvatski Domobran" (La Defensa del Hogar Croata) publicó escritos del presente autor en el boletín "Croacia".

[3] Artículo sin firma de Vjekoslav Vrančić, en traducción al español del Prof. I. Žuvanić. Tomo II, págs. 1-9.

[4] Este es un resumen de un largo artículo de Seaton Watson, que "LN" ("Lidove Noviny"), publicó en cinco partes. Tomo II, p. 10-11.

[5] Extracto del artículo de Wickham Steed, que publicó esta la revista londinense. Vol. II, págs. 11-12.

[6] Tomo 1, págs.15-19.

Dr. Vjekoslav Vrančić – Defendimos al Estado

Traducción realizada por el magister José María –Joza– Vrljičak

Copyright © All Rigths Reserved - Todos los derechos reservados - Sva prava pridržana

El magister José María –Joza– Vrljičak es el director de la revista Studia Croatica desde 1994.

010 S Hrvatima u Južnoj Americi (1929-1931) - Dr. Vjekoslav Vrančić

5. BULETIN «CROACIA»

JEDAN od velikih osobnih prijatelja dr. Branka Jelića u Buenos Airesu bio je ing. Ivan Marion Kolusi Šimanović. On se s njime stavio u vezu, čim je Branko stigao u Montevideo. Prihvatio ga je, kada se izkrcao u luci Buenos Airesa, brinuo se za nj prvo vrieme njegova boravka u Argentini i branio ga pred redarstvom. Uz profesora Žuvanića, ing. Kolusi bio je od početka do konca Brankova boravka u Argentini njegov najtješnji suradnik.

No, suradnja s Brankom nije bio jedini Kolusijev doprinos u tadašnjoj borbi hrvatske emigracije za svoj narod. Kolusijeva je zasluga, da se izdavanjem jednog izvrstno uređivanog buletina na španjolskom jeziku brinuo, da argentinski i uruguayski tisak bude pobliže obaviešten o zbivanjima u Hrvatskoj i o borbi Hrvata za državnu nezavisnost.

Još u listopadu 1930. rekao mi je ing. Kolusi, da se odlučio na izdavanje mjesečnog buletina na španjolskom jeziku. Poslije atentata u beogradskoj Skupštini (20. VI. 1928.), argentinski je tisak redovito registrirao sve važnije polititke događaje u državi SHS. 

Tako je, među ostalim, zabilježio, kada je, u znak odcjepljenja od beogradske Narodne skupštine, u Zagrebu (1. VIII. 1928.), proglašeno Hrvatsko narodno zastupstvo, koje su tvorili narodni zastupnici svih hrvatskih stranaka skupa sa zastupnicima Pribićevićeve Samostalne demokratske stranke. Zabilježena je smrt Stjepana Radića (8. VIII. 1928.). Registrirano je proglašenje diktature (6. I. 1929.) i promjena državnog imena u Jugoslaviju. Sve su to bile kratke viesti novinskih agencija, pa je Kolusi smatrao, da je potrebno argentinsko javno mnienje pobliže upoznati s hrvatskim pitanjem.

Osim toga, uz prvu poslijeratnu hrvatsku emigraciju, koja se okupljala oko generala Stjepana Sarkotića u Beču, nastala je poslije uvođenja diktature nova hrvatska polititka emigracija, koju su, od Hrvatske stranke prava, tvorili: dr. Ante Pavelić, njen predsjednik i narodni zastupnik, Gustav Perčec, glavni tajnik, i dr. Branimir Jelić, član odbora i prvak pravaške omladine. Hrvatsku seljačku stranku predstavljali su njen dopredsjednik, ing. August Košutić, i glavni tajnik, dr. Juraj Krnjević.

Ovi politički predstavnici nastupali su u javnosti predstavkama i člancima, koje je također valjalo popularizirati. Jedan razlog više, da se izide s buletinom.

Za svoj buletin Kolusi je izabrao naziv «CROACIA», uz dodatak, da se radi o glasilu pokreta za slobodu i nezavisnost hrvatskog naroda[1].

Prvi broj buletina «CROACIA» izašao je koncem prosinca 1930., na 24 stranice, veličine 19 x 13,5 cm, satiniranog novinskog papira, bez korica. Na zaglavlju naslovne stranice nalazio se u sredini vrha hrvatski grb s početnim crvenim poljem. S lieve strane grba otisnuto je mjesto izlaženja i broj svezka: Buenos Aires, rimski I, a s desne mjesec i godina, Diciembre, 1930.

Na posljednjoj stranici otisnut je crtet političke mape tadašnje Europe, na kojoj su hrvatske zemlje označene crnom bojom, uz razjašnjenje, da te zemlje hrvatski narod nastava kroz 14 stoljeća. U dnu stranice otisnuto je ime urednika i izdavača: Ing. Ivan Marion Kolusi-Šimanović.

Na prvoj stranici 1. broja donesen je kratki uvodnik o svrsi buletina. Nakon uvodnika sliedila je na 2. stranici uokvirena slika Stjepana Radića, izpod koje je na španjolskom sliedio tekst sliedeće izreke umorenog hrvatskog vođe: «Ako Srbija proglasi diktaturu, Hrvatima ne preostaje nikakav drugi izlaz, nego podpuna razstava od Srbije i uzpostava svoje državne nezavisnosti».

Izdavanje buletina financirao je sám Kolusi. On mu je glavni urednik i upravitelj, a suradnik, napose za prievode na španjolski, profesor Ivan Žuvanić.

Kolusi je izdao sedam brojeva buletina «CROACIA». Posljednji broj u njegovu izdanju izašao je u lipnju 1931., dva mjeseca prije moga odlazka iz Argentine u Europu[2].

Na 176 stranica teksta, ne računajuči uveze, kojima su bili proviđeni brojevi 2. do 7., objavio je Kolusi zanimljivo političko gradivo, sigurno od trajne vriednosti. Od članaka poviestnog sadržaja htio bih spomenuti: Sintezu hrvatske poviesti i Pregled hrvatske književnosti.

Od političkih članaka spominjem dva: «Srbi i Hrvati, dva politički i etnički različita naroda»[3] i «Dr. Milan Šufflay od Otruševca», od dr. Branka Jelića.

Brojan je prienos viesti i članaka iz stranih novina o kritici kraljevske diktature i državnoj krizi Jugoslavije. Obširno su citirani: «Manchester Guardian» (15. 10. 1930.), «The Times» (X. 30.), «Journal de Génève» (9. 10. 1930.), «Neue Züricher Zeitung» (15. 10. 1930.) «Lidove Noviny», Brno[4], «Review of Reviews»[5], «Populaire», glasilo Socijalističke stranke Francuzke (11. 10. 1930.), «Bruner Tagesbote», itd.

Vriedno je prenieti nekoliko redaka iz dvaju veoma zapaženih članaka onoga vremena, jednog objavljenog u «The Chicago Daily News» (16. 1. 1931.), a drugog u «Slovaku», Bratislava (20. 2. 1931.).

Prvi od tih listova donio je veoma obširan članak svoga izvanrednog dopisnika i člana redakcije, Johna Gunthera, o prilikama u Jugoslaviji. Članak je pisan koncem prosinca 1930. u Zagrebu, nakon poduljeg boravka Gunthera u zemlji, a Kolusi ga je u cielosti prenio u 4. broju «Croacie».

Iz tog članka prenosim ovdje značajan zaključak, do koga je Gunther došao, a koji glasi:

“Hrvatima ne preostaje drugo, nego zahtievati ono, što sam čuo u svim krajevima hrvatskog područja, a to je:

1.)        Uzpostava vlastitog Sabora, tj. podpuno samostalnu državnu upravu;

2.)        Pravo, da svi porezi i državni prihodi Hrvatske mogu biti uloženi izključivo na hrvatskom području;

3.)        Izključiva (hrvatska) redarstvena, sudska i nastavna uprava;

4.)        Sjedinjenje svih hrvatskih zemalja, uključivši čitavu Dalmaciju (koja je zakonom o upravnoj podjeli od 3. 10. 1929. bila razpolovljena između Primorske i Zetske banovine, m.o.).

«Hrvati —zaključuje Gunther— pravom svoje kulture i tisućugodišnje poviesti, traže samo ono, što su stoljećima posjedovali i uživali. Srbijancima to izgleda nemoguće i pretjerano, i stoga, pod sadašnjim okolnostima, sporazum između Hrvata i Srba je nemoguć».

«Slovak», glasilo Slovačke pučke stranke, donio je prikaz o nastojanju beogradske diktature, da u zemlji potisne katolicizam i nametne srbsko pravoslavlje. Očito podtaknut napried spomenutim člancima Seatona Watsona, objavljenim u «Lidovim Novinama», pod naslovom 'Oštra borba između pravoslavnih i katolika u Jugoslaviji', kaže «Slovak» među ostalim sliedeće:

«Sadašnji srbski režim poistovječuje svoje ciljeve s probitkom pravoslavlja. Misao vodilja ovog režima jest: 'Jedna država —jedan narod— jedna vjeroizpoviest'. Po shvaćanju diktatora, ta jedina vjeroizpoviest može biti srbsko — pravoslavna, jer, prema njemu, samo ona ima narodni biljeg, dok je katolička vjeroizpoviest 'strana tvorevina i znak robstva'».

Nakon prikaza stoljetnog dodira hrvatskog naroda s katoličanstvom, list nastavlja ovako:

«Da bi promicao pravoslavlje, beogradski režim upotrebljava razna sredstva. Poseban zadatak ima u ovome škola. Nacrt školskog programa zamišljen je tako, da se govori samo o poviesti srbskog naroda».

«Priručnik jugoslavenske poviesti, propisan od Ministarstva prosvjete za cielu državu, bavi se na prvih 180 stranica izključivo srbskom poviešću, a na posljednjih 5 stranica dotiče se površno poviestnih zbivanja Hrvata i Slovenaca. Srbski imperijalisti tako zloupotrebljavaju državnu vlast, da krivotvore narodnu poviest. Na taj način daje se jugoslavenstvu podpuno srbski značaj. Sveti Sava, svetac srbsko-pravoslavne crkve, slavljen je u školama od katoličke djece zbog njegovih zasluga za pravoslavlje».

U boletinu «CROACIA» Kolusi je na španjolskom jeziku u cielosti prenio tri memoranduma od poviestnog značenja. Jedan od njih je poruka dr. Jurja Krnjevića francuzkom državniku Aristide-u Briandu, tada ministru vanjskih poslova; drugi je zajednička predstavka narodnih zastupnika dr. Ante Pavelića, ing. Augusta Košutića i dr. Jurja Krnjevića Ligi Naroda, a treći je predstavka njemačkog učenjaka Alberta Einsteina i njemačkog književnika Heinricha Manna Međunarodnoj Ligi za ljudska prava[6].

Porukom dr. Krnjevića i njegovim odnosom prema hrvatskim nacionalistima u Južnoj Americi onoga vremena zabavit ću se posebno. U nastavku ću donieti povod i svrhu zajedničke predstavke hrvatskih narodnih zastupnika Ligi Naroda, dok ću predstavku njemačkih uglednika donijeti u cielosti u hrvatskom prievodu, kako bi je mogli pročitati za nju saznati i oni mladi, koji za to nisu dosad imali prilike.

Zajedničku predstavku Ligi Naroda u Génèvi upravili su dr. Ante Pavelić, ing. August Košutić i dr. Juraj Krnjević u rujnu 1930.

Radilo se o predstavci, kojom su njih trojica narodnih zastupnika popratili brojne memorandume, koje su njihovim posredstvom uputile Ligi Naroda hrvatske organizacije Francuzke, Belgije, Njemačke, Sjeverne i Južne Amerike.

U buletinu «CROACIA» objavljuje Kolusi podpun sadržaj memoranduma stiglog iz Njemačke, jer on od sviju primljenih najrječitije prikazuje tadašnji težki položaj hrvatskog naroda.

U uvodu memoranduma traži se od Lige Naroda, da kao zaštitnik svjetskog mira i posrednik u međunarodnim sporovima nađe odgovarajuće rješenje hrvatskom pitanju, kako se uslied njegova postojanja ne bi jednog dana čovječanstvo survalo u novu nesreću. Zatim se prikazuje prošlost hrvatskog naroda i njegovo težko stanje u državi Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Jugoslaviji. Iztiče se primjena mirnih sredstava borbe od strane hrvatskih narodnih zastupnika i uzpoređuje sa srbskim nasiljima, koja su dosegla vrhunac umorstvima u beogradskom Parlamentu dne 20. lipnja 1928. 

Prelazi se na prikaz diktature, političkih procesa i mučenja uhićenika. Navode se statistički podatci, prema kojima je kroz 18 mjeseci diktature bilo ubijeno 76 osoba u redarstvenim zatvorima. U 69 postupaka pred izvanrednim Sudom za zaštitu države, vodenih protiv 322 obtuženih osoba, osuđene su od njih dvie na smrt, jedna na doživotnu, a njih 319 na 1201 godinu i 9 mjeseci robije. Spominje se gospodarska pljačka Hrvatske, kao i ukidanje temeljnih ljudskih i hrvatskih nacionalnih prava.

Sažimajući napried izloženo, memorandum ustanovijuje: da su 1918. hrvatske zemlje bile silom i protiv volje hrvatskog naroda pripojene državi Srba, Hrvata i Slovenaca; da su Hrvati, uzprkos tome, nastavili braniti svoja prava legalnom borbom; da je na tu borbu legalnim sredstvima Beograd odgovorio umorstvima hrvatskih narodnih zastupnika, ubivši i samog Vođu hrvatskog naroda; da su nakon toga hrvatski narodni zastupnici nastavili braniti svoja prava mirnim sredstvima, a da je na taj način borbe srbski kralj Aleksandar odgovorio diktaturom i inkvizicijom, nepoznatom u poviesti uljudenih naroda.

«Koja sredstva borbe preostaju sada Hrvatima, i to ne samo u obrani svojih prava, nego i golog života?» — postavlja se u memorandumu pitanje.

«To je pitanje tim opravdanije —nastavlja memorandum— ako se uzmu u obzir činjenice, koje su težko poljuljale vjeru hrvatskog naroda (u državu SHS, m.o.):

«U Saint Germainskom mirovnom ugovoru od 10. 9. 1919., registriranom kod Lige Naroda dne 21. 9. 1919. pod brojem 39 stoji, da se državu Srba, Hrvata i Slovenaca od strane velevlasti priznaje stoga: jer država Srba, Hrvata i Slovenaca izjavljuje spontano svoju volju, da će pučanstvu svoga područja, bez obzira na rasu, jezik i vjeroizpoviest, dati absolutnu sigurnost; da će njim ubuduće vladati u skladu s načelima slobode i pravde».

«Dne 1. prosinca 1918., sadašnji kralj, tada srbski regent Aleksandar izjavio je svečano: «...ja u biti kralj slobodnim građanima države Srba, Hrvata i Slovenaca; ostat u uviek vjeran velikim ustavnim, parlamentarnim i širokodemokratskim načelima, zasnovanim na obćem pravu glasa». «Danas se Jugoslavijom ne upravlja prema načelima slobode i pravde —nastavlja memorandum— niti se je ostalo vjerno načelima ustavno-parlamentarnim i demokratskim».

---

[1] Podpuni podnaslov na španjolskom glasio je: «Boletín Informativo sobre el Movimiento Nacionalista en pro de la Libertad e Independencia del Pueblo Croata».

[2] Poslije toga izdao je «Hrvatski Domobran» piscu ovih redaka nepoznat broj primjeraka buletina «Croacia».

[3] Nepodpisan članak Vjekoslava Vrančića, u španjolskom prievodu prof. I. Žuvanića. Svezak ll, str. 1-9.

[4] Radi se o sažetku podužeg članka Seatona Watsona, koji su "LN", doniele u pet nastavaka. Svezak II, str. 10-11.

[5] Izvadak iz članka Wickhama Steeda, koji je objavila ova londonska Revija. Svezak II., str. 11-12.

[6] Svezak 1., str. 15-19.

Dr. Vjekoslav Vrančić - Branili smo Državu 

Copyright © All Rigths Reserved - Todos los derechos reservados - Sva prava pridržana

El magister José María –Joza– Vrljičak es el director de la revista Studia Croatica desde 1994.